Organiseer STEM-activiteiten op een geschikt moment.

• Ga samen (met je doelgroep) na welke momenten geschikt zijn. Woensdag en zaterdagen zijn vaak drukke momenten, denk ook aan alternatieven. 

• Probeer wachtlijsten te vermijden.

De manier waarop de inschrijvingen worden georganiseerd bepaalt mee wie wel of niet zal deelnemen aan de activiteit. Activiteiten waar je maanden op voorhand voor moet inschrijven zijn minder toegankelijk voor mensen.

• Reserveer een deel van de beschikbare plaatsen voor late beslissers, zodat de activiteiten niet onmiddellijk volgeboekt zijn.

• Vereenvoudig de inschrijvingsprocedure. Vermijd inschrijvingen die lang op voorhand gebeuren en/of complexe administratieve verplichtingen. Vaak worden inschrijvingen opengezet op een werkdag, tijdens de werkuren. Dit bevordert de beschikbaarheid zeker niet. 

• Organiseer inschrijvingsmomenten voor ouders die liever gewoon langs willen komen. Ondersteun hen bij het invullen van de nodige formulieren.

Een aanspreekfiguur voorzien voor ouders of voor externe organisaties maakt de activiteiten toegankelijker. Een aanspreekfiguur is het vertrouwde gezicht van de werking naar de buitenwereld toe. De drempel om deze begeleid(st)er aan te spreken is dan ook kleiner. De ouders weten dat ze bij hem/haar terecht kunnen met vragen, bedenkingen of klachten. Een goede aanspreekfiguur straalt maturiteit uit, is sociaal en empathisch.

Tips voor een betere beschikbaarheid:

• Stel een contactpersoon aan als aanspreekfiguur. Hij/zij heeft tijd om mensen te woord te staan.

Armoede is een veel complexer probleem dan alleen maar een gebrek aan inkomen. Naast de materiële uitsluiting zijn er ook de psychische gevolgen van armoede die vaak onderschat worden (o.a. gebrek aan zelfvertrouwen, schaamte, een negatief zelfbeeld, het gevoel dat je er niet bij hoort, …)

Voor mensen die het financieel goed hebben is het niet altijd even gemakkelijk om in te schatten wat ‘duur’ is. Wat heel democratisch klinkt, kan voor een gezin met een leefloon of in schuldbemiddeling een groot deel van hun budget innemen.

Tips voor betaalbare activiteiten:

• Probeer de kostprijs van de activiteiten te drukken, maak ze eventueel gratis.

• Voorzie kortingen of een aantal gratis plaatsen voor inschrijvingen via organisaties die werken met de doelgroep.

• Ken sociale tarieven toe aan gezinnen met een laag inkomen. De Uitpas kan ook aangeven welke gezinnen een laag inkomen hebben. Waak erover dat je steeds voldoende discretie hanteert. Geef de deelnemers uit deze gezinnen niet gevoel dat ze anders zijn!

• Vermeld in je folder dat iedereen welkom is en dat er in alle discretie een regeling wordt uitgewerkt op maat mocht dit nodig zijn. Een beperkt budget mag geen reden zijn om niet deel te nemen.

Vaak is er een (mis)match tussen het aanbod en de noden/behoeften/wensen/belangen van de potentiële deelnemers. 

De manier waarop de STEM-activiteiten worden gekaderd, heeft een groot invloed op de belangstelling van kinderen en jongeren. Jongens uit de middelbare school associëren wetenschap vaak met “gevaarlijk” en destructief”. Terwijl meisjes eerder een carrière nastreven waarin ze mensen kunnen helpen, iets wat ze niet snel met wetenschappen associëren. 

Maak de STEM-activiteiten interessant voor de beoogde doelgroep. Wetenschap gaat niet enkel over chemische proefjes en dingen bouwen, maar ook om het helpen van anderen (Vb. het helpen om langer te leven, het leven van mensen betekenisvoller te maken of het helpen redden van kinderen en dieren). 

Tips voor een betere bruikbaarheid:

• Leg de inhoud van de activiteiten, afspraken en planning samen met de deelnemers vast. Cocreatie is één van de belangrijkste sleutels tot succes.

• Probeer toe te werken naar een bruikbare eindproduct en koppel dit eventueel aan een toonmoment.

• Partnerschap met ouders en scholen. Ouders spelen een heel belangrijke rol, zeker als de kinderen nog jong zijn. Doe de moeite om uit te leggen wat de meerwaarde is voor hun kinderen om deel te nemen aan jouw aanbod. Zet eventueel tolken in en flyers in meerdere talen (Turks, Bulgaars, Arabisch, etc.).

•  Vraag feedback na de activiteiten en in het bijzonder aan degenen die afhaken. Waarom haken ze af? Welke drempels ervaren ze?

• Voor kinderen en jongeren in een kwetsbare positie is de begeleiding in eerste instantie belangrijker dan de activiteiten zelf. Bouw een vertrouwensband op met de deelnemers, blijf best niet te veel op afstand. Het persoonlijk contact speelt een grote rol om zich veilig en begrepen te voelen.

• Het „omgaan met diversiteit‟ is niet vanzelfsprekend. Train de begeleiders, laat ze kennis maken met de leefwereld van de doelgroep. Neem deel aan de workshops rond diversiteit georganiseerd door GelijkgeSTEMd of andere organisaties.

Normen en waarden binnen jouw organisatie

De basis voor inclusieve communicatie start bij je organisatie zelf. De waarden en normen van de medewerkers spelen een zeer belangrijke rol. Je kan je de volgende vraag stellen: “Staat iedereen achter het idee van diversiteit en inclusie?” 

Type organisatiecultuur

We onderscheiden twee soorten; autoritaire of participatieve organisatiecultuur.

Participatieve organisatiecultuur: De medewerkers worden aangespoord tot teamwork, samenwerking en het ontwikkelen van een gedeelde missie. De besluitvorming betrekt iedereen die er invloed van zal ondervinden.

Autoritaire organisatiecultuur: Centrale besluitvorming en gezag zijn belangrijk.

Een participatieve organisatiecultuur is de basis zodat leden van de organisatie zich één voelen met hun organisatie

Wanneer organisaties kiezen voor meer diversiteit aan medewerkers en meer diversiteit in aanbod, communicatie, publiek en samenwerking met andere organisaties staan deze sterker om een grote diversiteit aan kinderen en jongeren aan te spreken.

Zonder deze verscheidenheid aan medewerkers, gebeurt het dat de medewerkers geen idee hebben wat andere kinderen of jongeren aanspreekt en interesseert.

Bekendheid verwijst naar de mate waarin het STEM-aanbod bekend is bij de doelgroep en sluit nauw aan bij begrijpbaarheid (doorklikken). 

We gaan er vaak onterecht van uit dat de informatie die we verspreiden bij iedereen in onze doelgroep terecht komt. Het is belangrijk dat je promotiemateriaal je doelgroep op de juiste manier bereikt en dat de boodschap ook meteen duidelijk is.

Mond-tot-mondreclames speelt een belanrgijke rol in communicatie van kinderen en jongeren, wat zij horen van vrienden krijgt meer waarde en is geloofwaardiger. Probeer het domino-effect hiervan in gang te zetten en in beweging te houden, dit kan je doen door onderstaande tips te volgen.

 Tips voor meer bekendheid

• Laat je folders door de brugfiguren of sleutelfiguren uit de buurt bezorgen, die dan meteen wat extra uitleg kunnen geven.

• Iemand die geen of amper Nederlands kent, voelt zich niet aangetrokken tot een folder boordevol tekst. Wees dus kort en krachtig in jouw taalgebruik.

• Zorg voor voldoende diversiteit op beeldmateriaal, zodat alle bevolkingsgroepen zich aangesproken voelen.

• Ga naar plaatsen waar de beoogde doelgroep al over de vloer komt en informeer ze over het aanbod.

• Maak de activiteiten bekend via de mediakanalen die de beoogde doelgroep gebruikt (vb. influencers, Tiktok, facebook, etc.).

• Ga de straat op en verspreid flyers en affiches in lokale winkels, scholen, de lokale markt, gebedshuizen, bibliotheek, enz.

• Werk samen met andere organisaties of met tussenpersonen die je aanbod bekend maken in hun netwerk.

• Het oprichten van een focusgroep van jongeren waarbij zij samen aan de slag gaan om aanbod en communicatie te ondersteunen. Vraag bijvoorbeeld aan hun om de nieuwe affiche te ontwerpen.

• Via probeersessies of door mee te werken aan openbare evenementen kan je je aanbod bekend maken bij een breder publiek.

Vaak is het aanbod en inhoud van STEM-activiteiten nog onbekend bij kinderen en jongeren. Dit is vaak een kwestie van taal. Maar taal gaat verder dan woorden. Het gaat ook om expressie, beeldspraak en non-verbale communicatie. 

Weten kinderen en jongeren wel wat STEM is? Wat je allemaal kan doen met STEM?

Tips voor begrijpbare STEM-activiteiten

• Hanteer eenvoudige en toegankelijke schrijftaal, ondersteun met pictogrammen en afbeeldingen. De begeleiders zijn vaak hoogopgeleiden die onbewust vakjargon en moeilijke woorden gebruiken. Een blik van een leek is soms nodig om hierop te wijzen.

• Waak er over dat beeldmateriaal voldoende herkenbaar is voor de mensen die je wil bereiken. Als er nergens een kind met een handicap of een andere huidskleur verschijnt in je flyers, gaan mensen denken dat ze niet tot de beoogde doelgroep horen.

• Werk samen met mensen en organisaties die een brug slaan tussen verschillende netwerken. De beste reclame blijft mond-tot-mond reclame.

• Zorg voor visuele ondersteuning tijdens de activiteit zelf. Denk aan een infobord, een schematische voorstelling van het verloop van de activiteit, gebruik pictogrammen, ... Ze zijn een houvast voor kinderen die dat nodig hebben. 

• Laat eventueel je communicatieberichten nalezen om de taaldrempels eruit te halen zodat iedereen de boodschap zeker begrijpt.

Vertrouwen tussen de STEM-actoren en de doelgroep is van groot belang. Dit is vaak de moeilijkste schakel. Ontdek hoe je hier mee aan de slag kan gaan.

Tips om meer vertrouwen te creëren bij de doelgroep

• Werk samen met sleutelfiguren of brugfiguren. Ze vormen de brug tussen de school en (kwetsbare) ouders. Ze hebben al een vertrouwensband en kunnen helpen bij de toeleiding van de doelgroep. Eens de activiteiten ingeburgerd raken, zal de externe vertrouwenspersoon een kleinere rol hebben.

• Creëer een open sfeer en warm welkom. Creëer veilige ruimtes (safe spaces) voor de jongeren. Het zijn psychologische en fysieke veilige plaatsen waar er geen sprake is van stereotype bedreigingen. Veilige ruimtes geven de jongeren het gevoel dat ze vrij zijn om te discussiëren over ervaringen en percepties (Ruggs, 2012).   

• Zorg ervoor dat het gebruikte beeldmateriaal een weerspiegeling is van diversiteit in de maatschappij. Zo kunnen mensen zich makkelijker met de organisatie identificeren.

• Maak afspraken, waarin duidelijk vermeld wordt dat iedereen respectvol moet omgaan met elkaar.

• Voor ouders in een kwetsbare positie is het belangrijk om de kinderen achter te laten in een veilige omgeving. De aanwezigheid van de (zelfde) aanspreekfiguur voor iedere activiteit kan een geruststelling zijn.

Je organisatie kan zich twee belangrijke vragen stellen om na te gaan of haar communicatie inclusief is?

• Voelt iedereen zich aangesproken?

• Bereik je iedereen die geïnteresseerd is? 

Voelt iedereen zich aangesproken? Als de organisatie zich focust op wat kinderen en jongeren gemeenschappelijk hebben, voelt niemand zich anders. Focus je hier echter te veel, dan loop je het risico dat velen zich helemaal niet aangesproken voelen. Het is dus kwestie om dit evenwichtig te doen.

Bereik je iedereen die geïnteresseerd is? Door breed te communiceren via affiches, internet, social media, kan je een groot deel van je doelgroep bereiken, maar niet iedereen. Daarom is het ook belangrijk om specifiek te communiceren, dit kan je door specifiek samen te werken met jongerenorganisaties. Neem gerust een kijkje op de netwerkkaart welke organisatie je hiervoor kan aanspreken.

Is het aanbod mentaal, fysiek, ruimtelijk en in de tijd toegankelijk?
Sommige wijken zijn ruimtelijk afgesloten door een treinspoor, waterwegen of drukke verkeerswegen. Maar ook in landelijke gebieden is er soms een grote mentale afstand tussen verschillende deelgemeenten en het centrum.

Tips voor een betere bereikbaarheid.

• Vermeld de naam en het telefoonnummer van de contactpersoon op elke publicatie: folder, affiche, Facebook, … zodat ze gemakkelijk contact kunnen opnemen als ze de weg niet vinden.

• Laat de activiteiten doorgaan op een centrale plaats die ook toegankelijk is voor mensen in een rolstoel, met een visuele of auditieve beperking, …

• Verzamel vooraf op een vertrouwde plaats (vb. een vzw of school in de buurt) zodat deelnemers samen met een begeleider – met een veilig gevoel – naar de activiteiten kunnen komen.

• Organiseer activiteiten op school, aansluitend op de schooluren.

• Op www.ikgeraakerniet.be vind je veel inspirerende voorbeelden van hoe je mobiliteitsarmoede kunt tegengaan.

• Mobiele werkingen maken het mogelijk om de activiteiten op verplaatsing te organiseren. Dan is het aan de STEM-aanbieder om de locatie terug te vinden.

• Vermeld duidelijk waar de activiteit precies doorgaat en hoe je die plaats kunt bereiken. Geef daarom zoveel mogelijk informatie mee over de bereikbaarheid van je activiteit. 

• Organiseer je activiteit binnen een bepaalde afstand.